Czy podróżowanie w czasach pandemii może być bezpieczne?

Jak przygotować się do wyjazdu w aspekcie medycznym i czy podróżowanie w czasach pandemii może być bezpieczne? - radzi prof. Andrzej Urbanik, kierownik Katedry Radiologii CMUJ w Krakowie, podróżnik, założyciel Centrali polskich globtroterów Travelbit.

1. Planowanie podróży
Przy dalekich podróżach warto je zaplanować, bo w innej sytuacji mogą nas spotkać nieprzyjemne niespodzianki. Warto sobie odpowiedzieć na 4 pytania: jaki rejon świata chcemy zwiedzić, co nas szczególnie interesuje (miasta i zabytki czy obszary przyrodnicze, eksploracja gór, kontakt z plemionami tubylczymi, czas na plaży lub nad basenem), ile chcemy wydać i na jaki czas planujemy jechać oraz czy to jest podróż indywidualna czy grupowa?

Nawet jeśli jest to wyjazd z biurem podróży, warto przemyśleć, jak się zabezpieczyć. Bez względu na formę, przydatne jest zgromadzenie literatury na temat miejsca, do którego jedziemy. Obecnie wiele przydatnych informacji można znaleźć w Internecie. - Warto skorzystać przed wyjazdem z doświadczeń innych podróżników, bo nawet oczywiste miejsca, do których jedziemy, potrafią kryć niespodzianki - przekonuje nasz ekspert.

2. Bezpieczeństwo pobytu
Czasem w niektórych regionach świata panuje skomplikowana sytuacja polityczna. Informacja o napięciach społecznych czy terroryzmie to jest wiedza konieczna. Jadąc w teren niebezpieczny, ryzykuje się życie.

Należy też zwrócić uwagę na sytuację klimatyczną. Przykładowo okres wakacji w Polsce przypada na porę monsunową w Indiach. Wybierając się tam w tej porze na urlop, trzeba liczyć się z powodziami, co znacznie może utrudniać przemieszczanie się. Podobnie, jadąc w porze wakacji na Karaiby, należy liczyć się z huraganami i pobytem w schronie przeciw huraganowym zamiast na plaży.

3. Konsultacja lekarska
Sprawy zdrowotne to tylko informacja o tym, jak wygląda sytuacja zdrowotna i opieka medyczna w danym kraju. Warto jeszcze przed wyjazdem znać swój stan zdrowia. Pytanie czy z naszymi chorobami przewlekłymi możemy tam jechać, ryzyko zaostrzenia, jak postępować, decyzja o szczepieniach, profilaktyka p/ malaryczna, warto też wziąć apteczkę i ustalić jej skład.

4. Zabezpieczenie medyczne
Jeszcze przed wyjazdem warto odbyć wizyty lekarskie u innych specjalistów, by uniknąć konieczności takich konsultacji na wakacjach. Chodzi przykładowo o wizytę u stomatologa, okulisty, ginekologa.

Warto też mieć opis swoich schorzeń w języku angielskim, co można znacznie ułatwić konsultacje medyczną w kraju wyjazdu, jeśli jednak będzie potrzeba skorzystania z niej.

5. Apteczka
Nie należy zapominać o przygotowaniu apteczki na wypadek problemów zdrowotnych. Co warto wziąć? Przede wszystkim leki stosowane w przeziębieniu, przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe, antybiotyki, przeciwalergiczne, przeciwzapalne, maści, środki odkażające. Osoby mające problemy z anafilaksją, powinny zabrać ze sobą adrenalinę w ampułkostrzykawce.

6. Ochrona przed słońcem
Kolejna rzecz – przebywanie na słońcu, niby naturalna sprawa. Mamy różne środki z faktorami, o różnym nasileniu ochronnym. Dobre są kremy kolorowe, bo widać je po rozsmarowaniu na skórze te miejsca, gdzie się nie posmarowało.

Okulary – dobrych firm. Nie powinny przepuszczać promieni ultrafioletowych. Okulary w miejsca bardziej nasłonecznione, troiki czy arktyczne rejony, powinny mieć zabezpieczenia z boku, by chronić nas przed słońcem bocznym. Np. są okulary dla alpinistów, ich brak na dużych wysokościach grozi ślepotą śnieżną.

7. Odpowiedni ubiór i obuwie
Przed wyjazdem warto też pomyśleć o zabraniu odpowiednich ubrań. Nasz ekspert nie poleca ubrań z tworzysz sztucznych. Najlepsze są ubrania w jasnych kolorach, przewiewne, osłaniające kark, ramiona, by chronić przed słońcem. Nie należy zapominać też o nakryciu głowy.

- Warto mieć skarpetki z cząsteczkami srebra, które chronią przed rozwojem bakterii. Jeśli chodzi o obuwie – nie warto chodzić boso. Najlepiej mieć buty zakryte lub buty z podeszwą typu turystycznego, w których wierzch jest częściowo odkryty lub z siatką - radzi podróżnik.

8. Ubezpieczenie
Warto pamiętać, że karta EKUZ nie zabezpiecza przed globalnymi podróżami, a nie wszędzie jest taki luksus jak w Panamie, gdzie już na lotnisku wręcza się turystom ubezpieczenie na 30 dni od NW. Część kart kredytowych ma w ramach jej ubezpieczenia. Ważne jest, by dopasować ubezpieczenie do formy wyjazdu.

9. W drodze
Część osób może mieć problem z chorobą lokomocyjną. Wtedy zalecanym działaniem jest zażycie aviomarinu. Jednak efektem ubocznym leku jest senność. Są też opaski uciskowe, z akupresurą, które eliminują objawy choroby lokomocyjnej.

W przypadku podróży samolotem, można mieć tzw. zespół klasy ekonomicznej, czyli objawy będące efektem długiego unieruchomienia w pozycji siedzącej, przy lotach długodystansowych. Może to powodować skrzepy i zatory, co jest stanem zagrażającym życiu.

Najważniejsze jest poruszanie się w czasie podróży, czyli rozciąganie mięśni, przespacerowanie się po pokładzie samolotu. Osoby mające problemy z krzepliwością powinny zaopatrzyć się w podkolanówki uciskowe.

Z kolei zmiana stref czasowych to ryzyko jet lag - zespołu zmiany strefy czasowej, co objawia się złym samopoczuciem, sennością, rozbiciem. Sposobem jest zaadaptowanie się, unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego po locie, mniejsza aktywność. Należy wtedy pamiętać o odpowiednim nawadnianiu, w tym napojami izotonicznymi, wysypianiu się, ograniczaniu wysiłku. Alkohol w takich sytuacjach jest przeciwwskazany. Natomiast warto wspomóc się przykładowo Rhadiolą (Różeniec górski) - rośliną leczniczą zawierającą substancje czynne o działaniu pobudzającym, wzmacniającym i adaptogennym.

10. Jak uniknąć zemsty Faraona
Kiedy już dotarliśmy na miejsce, odpoczęliśmy po podróży, czas w drogę. Należy jednak mieć na uwadze zagrożenie różnymi czynnikami biologicznymi, występującymi na danym terenie. Najbardziej groźne to choroby, które przenosimy przez ręce. Głównym przedstawicielem choroby brudnych rąk jest tzw. biegunka podróżnych, różnie nazywana w zależności od regionu: zemsta Faraona w Egipcie, zemsta Montezumy w Meksyku, klątwa sułtana, galop gringo, Delhi-belly, itd. Objawia się przede wszystkim biegunką, ale mogą to być również wymioty, nudności. Trwa średnio 3-4 dni i sama ustępuje, ale potrafi być kłopotliwa. Większość tych egzotycznych destynacji jest zagrożonych tą chorobą.

Zakazić się można też wodą lub żywnością. Dlatego należy pamiętać, by często myć ręce, unikać dotykania nimi ust, ograniczyć niebezpieczne składniki jak woda nie pochodząca z fabrycznie zapakowanych butelek, kostki lodu do napojów, świeże owoce, warzywa, świeżo wyciskane soki, surowe warzywa, mięso, nabiał, jogurty, majonez, lody. Należy spożywać ugotowane lub usmażone produkty.

Stres, zmiany klimatyczne, zmiany dietetyczne, zmęczenie, wysoka temperatura - to wszystko ułatwia występowanie biegunki podróżnych. Jeśli już nas dopadnie, w takich przypadkach warto zadbać o uzupełnienie płynów i elektrolitów. Nawadnianie sama wodą może być niewystarczające. Tzw. doustne płyny nawadniające (Oral Rehydration Solutions - ORS) np. Gastrolit lub Orsalit,można zazwyczaj nabyć również lokalnie. Do tego polecana jest lekko strawna dieta.

Udanych wakacji!

Wypowiedzi zarejestrowane podczas wykładu prof. Andrzeja Urbanika w ramach sesji Medycyna podróży (V Kongres Wyzwań Zdrowotnych Online, 2 lipca br).